عفونت مجاری ادراری (UTI)، عفونتی است که به دلیل ورود میکروب به بدن ایجاد می‌شود. بسیاری از عفونت‌های مجاری ادراری منشا باکتریایی دارند، اما برخی نیز توسط قارچ‌ها و در بعضی موارد نادر، توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. این عفونت می‌تواند در هر نقطه از مجاری ادرار رخ دهد. مجاری ادراری شما شامل کلیه، حالب، مثانه و مجرای ادرار می‌شود. در بسیاری از این موارد فقط مجرای ادرار و مثانه را درگیر می‌کند. با این حال عفونت می‌تواند در حالب و کلیه‌ها نیز ایجاد شود.
علائم عفونت ادراری چیست؟
علائم ممکن است متوسط یا شدید باشند و در زنان سالم به‌طور متوسط شش روز طول می‌کشد.
ممکن است مقداری درد در بالای استخوان شرمگاهی یا پایین کمر وجود داشته باشد.افرادی که دچار عفونت دستگاه ادراری فوقانی یا پیلونفریت می‌شوند، ممکن است علاوه بر علائم رایج عفونت دستگاه ادراری تحتانی درد پهلو، تب، یا حالت تهوع و استفراغ را بروز دهند.
ندرتاً ممکن است ادرار خونی باشد یا دارای پیوری قابل مشاهده (چرک در ادرار) باشد).
با اینحال افراد مبتلا موارد زیر را گزارش کرده اند:
- سوزش هنگام ادرار کردن
- افزایش تکرر دفع ادرار بدون دفع مقدار زیادی از آن
- افزایش دفع ادرار فوری
- ادرار خونی
- ادرار تیره
- ادراری که رنگ آن شبیه به چای یا کولا باشد
- ادراری که بوی شدیدی داشته باشد
- درد لگن در خانم‌ها
- درد مقعد در مردان
عفونت دستگاه ادراری فوقانی کلیه‌ها را درگیر می‌کند که اگر باکتری‌ها از کلیه‌های عفونی به خون انتقال پیدا کند، می‌تواند کشنده باشد. به این بیماری «یوروسپسیس» می‌گویند که بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث افت فشار خون، شوک و مرگ شود.
علائم عفونت دستگاه ادراری فوقانی به شرح زیر است:
- درد و حساسیت در پشت قفسه سینه و پهلوها
- لرز
- تب
- حالت تهوع
- استفراغ
علامت عفونت ادراری در کودکان چیست؟
در کودکان خردسال، ممکن است تنها علامت عفونت دستگاه ادراری (UTI) تب باشد. به دلیل فقدان علائم واضح‌تر، وقتی دختران کوچکتر از دو سال یا پسران ختنه نشده کوچکتر از یک سال دچار تب می‌شوند و بهتر است که کشت ادرار صورت بگیرد.
علامت عفونت ادراری در سالمندان چیست؟
علائم دستگاه ادراری غالباً در سالمندان مشاهده نمی‌شود.
نشانه‌های مذکور ممکن است مبهم و همراه با بی‌اختیاری باشد و تنها علائم موجود تغییر در وضعیت ذهنی یا خستگی باشد.
چرا به عفونت ادراری مبتلا میشویم؟
ارتباط جنسی
در زنان جوان فعال از نظر جنسی، فعالیت جنسی علت ۷۵–۹۰٪ عفونت‌های مثانه است و خطر عفونت با تعداد دفعات آمیزش جنسی رابطه دارد.
در زنان پس از یائسگی، فعالیت جنسی تأثیری بر خطر ابتلا به UTI ندارد.
زنان نسبت به مردان بیشتر مستعد ابتلا به UTI هستند زیرا در زنان مجرای خروجی مثانه بسیار کوتاه‌تر بوده و به مقعد نزدیک‌تر است.
از آنجا که سطح استروژن در زنان با یائسگی کاهش می‌یابد، خطر ابتلای آن‌ها به عفونت‌های دستگاه ادراری به‌علت از دست رفتن فلور واژن که نقشی حفاظت‌کننده دارد، افزایش می‌یابد.
نگه داشتن ادرار در طولانی
نگه داشتن ادرار در مثانه ممکن است به دلیل تنبلیتان باشد و گاهی هم ممکن است وسواسیت افراد نسبت به توالت‌های عمومی باشد. کسانی که به مسافرت‌های متعدد می‌روند و از این بابت رنج می‌کشند در آینده ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شوند.
استفاده از سوندهای ادراری
سوند ادراری خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری را افزایش می‌دهد.خطر عفونت مربوطه را می‌توان با سوندگذاری صرفاً در صورت نیاز، استفاده از روش استریل برای وارد کردن سوند و تخلیه بسته و بدون مانع کاهش داد.
چطور عفونت ادراری را تشخیص دهیم؟
اگر با توجه به علائمی که دارید، فکر می‌کنید مجاری ادراری‌تان دچار عفونت شده است، به پزشک مراجعه کنید. پزشک علائم را بررسی کرده و بیمار را معاینه می‌کند. برای تایید تشخیص عفونت مجاری ادراری، پزشک به نتیجه آزمایش ادرار برای تشخیص نوع میکروب نیاز دارد.
اگر این بیماری به‌صورت مکرر در فردی ظاهر شد، پزشک ممکن است وجود امر غیرطبیعی یا انسداد را آزمایش کند. برخی از این آزمایش‌ها عبارتند از:
سونوگرافی: دستگاه مبدلی است که با حرکت روی شکم، تصویر اندام مورد نظر را روی مانیتور نشان می‌دهد.
پیلوگرام داخل وریدی (IVP): نوعی روش تصویربرداری است که در آن ماده حاجب (ماده‌ای که در عکس‌هایی که با اشعه X برداشته می‌شود، قابل مشاهده است) در ورید بیمار تزریق می‌شود تا از طریق دستگاه ادراری حرکت کرده و عکس اشعه ایکس از شکم گرفته شود. ماده حاجب تصویر دستگاه ادراری را در عکس ایکس ری، پررنگ‌تر نشان می‌دهد.
سیستوسکوپی: به آندوسکوپی داخل مثانه گفته می‌شود. در طول سیستوسکوپی پزشک ممکن است قسمت بسیار کوچکی از بافت مثانه را برداشته و آن را آزمایش کند تا مشخص شود عفونت مکرر به دلیل التهاب مثانه یا سرطان است یا خیر.
توموگرافی کامپیوتری (CT): اسکنی است که برای گرفتن تصاویری دقیق‌تر از دستگاه ادراری گرفته می‌شود.
اکثر عوامل خطر عفونت مجاری ادراری در مردان، شبیه عوامل این بیماری در زنان است. با این حال پروستات بزرگ‌شده یکی از عوامل خطری است که منحصر به مردان است.
چطور از عفونت ادراری پیشگیری کنیم؟
هرکسی می‌تواند با عمل به اقدامات زیر، از ابتلا به عفونت مجاری ادراری پیشگیری کند:
- روزانه ۶ الی ۸ لیوان آب بنوشید
- ادرار را به مدت طولانی در مثانه نگه ندارید
- در مورد بی‌اختیاری ادرار یا مشکلات مربوط به تخلیه کامل مثانه، با پزشک خود صحبت کنید
با این حال عفونت مجاری ادراری در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد؛ این نسبت ۸ به یک است. یعنی به ازای ۸ زنی که به این بیماری مبتلا شده‌اند، فقط یک مرد دچار این عفونت می‌شود.
برخی اقدامات می‌تواند به پیشگیری از این بیماری در زنان کمک کند. برای زنان یائسه استفاده از استروژن موضعی که توسط پزشک تجویز می‌شود، می‌تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشد.
اگر پزشک تشخیص دهد که مقاربت جنسی عامل ایجاد عفونت‌های مکرر در مجاری ادراری است، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیری‌کننده یا طولانی‌مدت برای بعد از مقاربت جنسی تجویز کند.
میتوانید سوالات خود را در این زمینه را از دکتر سیداسماعیلی در صفحه ی پرسش و پاسخ بپرسید.
