بی اختیاری ادرار
بررسی کلی
بی اختیاری ادرار – از دست دادن کنترل ارادی ادرار – یک مشکل شایع و اغلب خجالت آور است. شدت آن از نشت گهگاه ادرار هنگام سرفه یا عطسه گرفته تا تحریک شدید برای ادرار کردن که آنقدر ناگهانی و شدید است که تا رسیدن به دستشویی ادرار می ریزد ، متغیر است.
اگرچه با افزایش سن ، بیشتر اتفاق می افتد، ولی بی اختیاری ادرار یک پیامد اجتناب ناپذیر پیری نیست.
اگر بی اختیاری ادرار بر فعالیت های روزانه شما تأثیر می گذارد، حتما با پزشک خود مشورت کنید. برای اکثر افراد، تغییرات ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی یا مراقبت های پزشکی می تواند علائم بی اختیاری ادرار را کامل درمان کند.
علائم بیاختیاری ادراری
بسیاری از افراد گاه به گاه ریزش جزئی ادرار را تجربه می کنند. برخی دیگر ممکن است مقدار بیشتری ادرار ریزش داشته باشند.
انواع بی اختیاری ادرار عبارتند از:
- بی اختیاری استرسی هنگامی که با سرفه، عطسه، خندیدن، ورزش یا بلند کردن جسم سنگین ، ادرار نشت می کند.
- بی اختیاری فوریتی شما یک حس ادرار ناگهانی و شدید برای دارید که با از دست دادن غیرارادی ادرار همراه است. بی اختیاری اضطراری ممکن است به دلیل یک بیماری جزئی مانند عفونت یا یک وضعیت شدیدتر مانند یک اختلال عصبی یا دیابت ایجاد شود.
- بی اختیاری سرریز. به دلیل تخلیه نشدن کامل مثانه، ادرار مداوم سرریز می کنید.
- بی اختیاری مختلط شما بیش از یک نوع بی اختیاری ادرار را تجربه می کنید – اغلب ترکیبی از بی اختیاری استرسی و بی اختیاری فوریتی است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر بی اختیاری مکرر است یا کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می دهد، مهم است که به دنبال مشاوره پزشکی باشید زیرا بی اختیاری ادرار ممکن است:
- باعث شود فعالیت ها و تعاملات اجتماعی خود را محدود کنید
- بر کیفیت زندگی شما تأثیر منفی می گذارد
- خطر افتادن های ناگهانی و احتمال شکستگی استخوان ها را در افراد مسن به هنگام فرار به توالت افزایش دهید
علل بی اختیاری موقت ادرار
برخی از نوشیدنی ها، غذاها و داروها ممکن است به عنوان دیورتیک عمل کنند – مثانه شما را تحریک کرده و حجم ادرار شما را افزایش می دهند. آنها عبارتند از:
- الکل
- کافئین
- نوشیدنی های گازدار و آب گازدار
- شیرین کننده های مصنوعی
- شکلات
- فلفل تند
- غذاهایی که سرشار از ادویه، شکر یا اسید هستند، به ویژه مرکبات
- داروهای قلب و فشار خون، آرام بخش ها و شل کننده های عضلانی
- دوزهای زیاد ویتامین C
بی اختیاری ادرار همچنین ممکن است به دلیل یک بیماری شناخته شده باشد که گاهی به راحتی قابل درمان می باشد، مانند:
- عفونت مجاری ادراری. عفونت ها می توانند مثانه را تحریک کنند و باعث می شوند که شما میل شدید به ادرار کردن و گاهی اوقات بی اختیاری ادرار داشته باشید.
- یبوست. رکتوم در نزدیکی مثانه قرار دارد و بسیاری از اعصاب مشترک است. مدفوع سفت و فشرده در روده باعث می شود این اعصاب بیش از حد فعال شوند و تکرر ادرار را افزایش دهند.
بی اختیاری ادرار مداوم
بی اختیاری ادرار همچنین می تواند یک وضعیت پایدار باشد که به دلیل مشکلات یا تغییرات فیزیکی زمینه ای ایجاد می شود، از جمله:
- بارداری. تغییرات هورمونی و افزایش وزن جنین می تواند منجر به بی اختیاری استرسی در خانم باردار شود.
- زایمان. زایمان واژینال می تواند عضلات کف لگن که برای کنترل مثانه لازم است را تضعیف کند و به اعصاب مثانه و بافت حمایتی آسیب برساند و منجر به افتادگی (پرولاپسی) کف لگن شود. با افتادگی مثانه، رحم، رکتوم یا روده کوچک می‌توانند از موقعیت معمول به پایین رانده شده و به داخل واژن بیرون بزنند و با بی اختیاری ادرار همراه باشد.
- افزایش سن در دوران پیری ضعف عضلات مثانه باعث می شود ، ظرفیت مثانه برای ذخیره ادرار کاهش یابد. همچنین با افزایش سن، انقباضات غیرارادی مثانه بیشتر می شود.
- یائسگی پس از یائسگی، زنان استروژن کمتری تولید می کنند، هورمونی که به حفظ سلامت پوشش مثانه و مجرای ادرار کمک می کند. زوال این بافت ها می تواند بی اختیاری را تشدید کند.
- بزرگی پروستات در مردان مسن، بی اختیاری اغلب ناشی از بزرگ شدن غده پروستات است، وضعیتی که به عنوان هیپرپلازی خوش خیم پروستات شناخته می شود.
- سرطان پروستات. در مردان، بی اختیاری استرسی یا بی اختیاری فوری می تواند با سرطان پروستات درمان نشده همراه باشد. اما اغلب، بی اختیاری از عوارض جانبی درمان سرطان پروستات است.
- انسداد. تومور در هر نقطه از مجرای ادراری شما می تواند جریان طبیعی ادرار را مسدود کرده و منجر به بی اختیاری سرریز شود. سنگ های ادراری (مثانه) گاهی اوقات باعث انسداد در مسیر ادرار و بیاختیاری توتال یا سرریز می شوند.
- اختلالات عصبی. مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، تومور مغزی یا آسیب نخاعی می تواند با سیگنال های عصبی درگیر در کنترل مثانه تداخل داشته باشد و باعث بی اختیاری ادرار شود.
عواملی که خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار را افزایش می دهند عبارتند از:
- جنسیت. زنان بیشتر در معرض بی اختیاری استرسی هستند. حاملگی، زایمان، یائسگی و آناتومی بدن زنان دلیل این تفاوت است. با این حال، مردانی که مشکلات غده پروستات دارند در معرض افزایش خطر بی اختیاری ادراری و سرریز ادرار هستند.
- سن. با افزایش سن، عضلات مثانه و مجرای ادرار بخشی از قدرت خود را از دست می دهند. و این تغییرات ب میزان ظرفیت مثانه را کاهش می دهد و احتمال دفع غیرارادی ادرار را افزایش می دهد.
- اضافه وزن داشتن. وزن اضافی فشار روی مثانه و ماهیچه های اطراف را افزایش می دهد، که آنها را ضعیف می کند و اجازه می دهد ادرار هنگام سرفه یا عطسه نشت کند.
- سیگار کشیدن. مصرف دخانیات ممکن است خطر بی اختیاری ادرار را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به بی اختیاری ادرار، به ویژه بی اختیاری فوری، مبتلا باشد، خطر ابتلا به این بیماری در بقیه بیشتر است.
- برخی بیماری ها بیماری عصبی یا دیابت ممکن است خطر بی اختیاری را افزایش دهد.
عوارض بی اختیاری ادرار طولانی مدت
- مشکلات پوستی. بثورات، عفونت های پوستی و زخم ها می توانند از رطوبت دائمی ایجاد شوند.
- عفونت های دستگاه ادراری. بی اختیاری خطر ابتلا به عفونت های مکرر ادراری را افزایش می دهد.
- بر زندگی شخصی شما تأثیر می گذارد. بی اختیاری ادرار می تواند بر روابط اجتماعی، کاری و شخصی و زناشویی شما تأثیر بگذارد.
جلوگیری از بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، برای کمک به کاهش خطر:
- کاهش وزن
- تمرینات کف لگن (کگل)
- اجتناب از مواد تحریک کننده مثانه مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی
- کنترل یبوست که (مصرف فیبر بیشتر)
- ترک سیگار
تعیین نوع بی اختیاری ادراری برای شروع درمان مهم است.
پزشک شما احتمالاً با یک شرح حال کامل و معاینه فیزیکی شروع می کند. سپس ممکن است از شما خواسته شود که یک مانور ساده (مانند سرفه) انجام دهید که می تواند بی اختیاری را نشان دهد.
پس از آن، پزشک احتمالاً توصیه می کند:
- آزمایش ادرار. نمونه ای از ادرار شما برای علائم عفونت، آثار خون یا سایر ناهنجاری ها بررسی می شود.
- چارت ادراری. برای چندین روز میزان مصرف مایعات ، زمان ادرار کردن، مقدار ادراری که تولید می‌کنید، و تعداد دفعات بیاختیاری را یادداشت می‌کنید.
- اندازه گیری باقیمانده ادراری از شما خواسته می‌شود که در ظرفی که ادرار را اندازه گیری می‌کند، ادرار کنید. سپس پزشک مقدار ادرار باقیمانده در مثانه را با استفاده از سوند و یا سونوگرافی ، بررسی می کند. مقدار زیادی ادرار باقیمانده در مثانه ممکن است به این معنی باشد که شما انسدادی در دستگاه ادراری یا مشکلی در اعصاب یا عضلات مثانه دارید.
در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، پزشک ممکن است تست های بیشتری مانند آزمایش یورودینامیک و سونوگرافی لگن را توصیه کند.
این آزمایش‌ها معمولاً در صورتی انجام می‌شوند که قصد جراحی دارید.
درمان مشکل
درمان بی اختیاری ادرار به نوع بی اختیاری، شدت آن و علت زمینه ای آن بستگی دارد. ممکن است ترکیبی از درمان ها مورد نیاز باشد. اگر یک بیماری زمینه ای باعث بی اختیاری شده ، باید آن بیماری درمان شود.
معمولا شروع درمان با روش های کمتر تهاجمی شروع می شود .
تکنیک های رفتار درمانی :
پزشک شما ممکن است توصیه کند:
- آموزش مثانه، به تعویق انداختن ادرار. توصیه می کنیم هر بار که احساس می‌کنید میل به ادرار کردن دارید، سعی کنید به مدت ۱۰ دقیقه ادرار را به عقب بندازید. هدف این است که زمان رفتن به توالت را به اندازه هر ۲.۵ تا ۳.۵ ساعت طولانی کنید.
- ادرار مضاعف، به شما کمک می کند یاد بگیرید که مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید تا از بی اختیاری سرریز جلوگیری کنید. ادرار مضاعف یعنی ادرار کردن، بعد چند دقیقه صبر کردن و دوباره تلاش کردن.
- ادرار کردن منظم ، هر دو تا چهار ساعت به توالت بروید و ادرار کنید.
- مدیریت مایعات مصرفی و رژیم غذایی، مصرف الکل، کافئین یا غذاهای اسیدی را کاهش دهید. کاهش مصرف مایعات، کاهش وزن و افزایش فعالیت بدنی نیز می تواند مشکل را کاهش دهد.
تمرینات عضلات کف لگن (کگل):
توصیه می شود که این تمرینات را به طور مکرر برای تقویت عضلاتی که به کنترل ادرار کمک می کنند، انجام دهید. این تکنیک ها که به عنوان تمرینات کگل نیز شناخته می شوند، به ویژه برای بی اختیاری استرسی موثر هستند اما ممکن است به بی اختیاری فوریتی کمک کنند.
برای انجام تمرینات عضلات کف لگن، تصور کنید که سعی می کنید جریان ادرار خود را متوقف می کنید. سپس:
- عضلاتی را که برای توقف ادرار استفاده می کنید سفت (منقبض) کنید و پنج ثانیه نگه دارید و سپس به مدت پنج ثانیه شل کنید. (اگر این کار خیلی سخت است، با نگه داشتن دو ثانیه و استراحت برای سه ثانیه شروع کنید(.
- تدریجا انقباضات را به هر بار ۱۰ ثانیه افزایش دهید.
- حداقل سه ست و هر ست ۱۰ بار در هر روز را انجام دهید.
داروهای بی اختیاری ادرار
داروهایی که معمولا برای درمان بی اختیاری استفاده می شوند عبارتند از:
- آنتی کولینرژیک ها: این داروها می توانند مثانه بیش فعال را آرام کنند و ممکن است برای بی اختیاری فوری مفید باشند. به عنوان مثال می توان به اکسی بوتینین ، تولترودین (دترولیت)، داریفناسین (یوریناسین) و سولیفناسین (وزیکیر) اشاره کرد.
- میرابگرون (Myrbetriq): این دارو که برای درمان بی اختیاری فوری استفاده می شود، عضله مثانه را شل می کند و می تواند میزان ادراری را که مثانه شما می تواند نگه دارد افزایش دهد. همچنین ممکن است میزان دفع ادرار را افزایش داده و به تخلیه کامل مثانه شما کمک کند.
- مسدود کننده های گیرنده آلفا: در مردانی که بی اختیاری فوری دارند یا بی اختیاری سرریز دارند، این داروها عضلات گردن مثانه و فیبرهای عضلانی پروستات را شل می کنند و تخلیه مثانه را آسان تر می کنند. به عنوان مثال می توان به تامسولوسین ، آلفوزوسین ، سیلودوسین و دوکسازوسین اشاره کرد.
- استروژن موضعی: استفاده از استروژن موضعی با دوز کم به شکل کرم، حلقه یا چسب واژینال ممکن است به تقویت و جوانسازی بافت‌های مجرای ادرار و نواحی واژن کمک کند.
تحریک الکتریکی (بیوفیدبک کف لگن)
الکترودها به طور موقت در رکتوم یا واژن شما قرار می گیرند تا عضلات کف لگن را تحریک و تقویت کنند. تحریک الکتریکی ملایم می تواند برای بی اختیاری استرسی و بی اختیاری فوری موثر باشد، اما ممکن است چندین جلسه درمان در طی چند ماه نیاز داشته باشید.
وسایل پزشکی کمکی:
دستگاه هایی که برای درمان زنان مبتلا به بی اختیاری طراحی شده اند عبارتند از:
- وسیله داخل مجرا: یک وسیله کوچک و یکبار مصرف تامپون مانند که قبل از انجام یک فعالیت خاص، مانند تنیس، که می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود، وارد مجرای ادرار می شود. این وسیله به عنوان یک پلاگین برای جلوگیری از نشت عمل می کند و قبل از ادرار خارج می شود.
- پساری: یک حلقه سیلیکونی انعطاف پذیر که در واژن خود قرار می دهید و در تمام طول روز می ماند. این دستگاه در زنان مبتلا به افتادگی واژن نیز کاربرد دارد. پساری به حمایت از مجرای ادرار کمک می کند تا از نشت ادرار جلوگیری کند.
درمان های مداخله ای
درمان های مداخله ای که ممکن است به بی اختیاری کمک کند عبارتند از:
- تزریق مواد حجم دهنده: یک ماده مصنوعی به بافت اطراف مجرای ادرار تزریق می شود. مواد حجم دهنده به بسته نگه داشتن مجرای ادرار و کاهش نشت ادرار کمک می کند. این روش برای درمان بی اختیاری استرسی است و به طور کلی نسبت به درمان های تهاجمی تر مانند جراحی موثرتر است. ممکن است لازم باشد بیش از یک بار نیاز به تزریق باشد.
- تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس به عضله مثانه ممکن است برای افرادی که مثانه بیش فعال و بی اختیاری ادراری دارند مفید باشد. بوتاکس معمولا برای افراد تنها در صورتی تجویز می شود که سایر درمان ها موفقیت آمیز نبوده باشند.
- محرک های اعصاب: دو نوع دستگاه وجود دارد که از پالس های الکتریکی بدون درد برای تحریک اعصاب درگیر در کنترل مثانه (اعصاب دنبالچه) استفاده می کنند. یک نوع در زیر پوست شما در باسن شما کاشته می شود و به سیم هایی در قسمت پایین کمر متصل می شود. نوع دیگر یک پلاگ قابل جابجایی است که در واژن قرار می گیرد. تحریک اعصاب دنبالچه می تواند مثانه بیش از حد فعال و بی اختیاری ادراری را کنترل کند.
عمل جراحی برای بی اختیاری ادرار
اگر درمان های دیگر موثر نبودند، چندین روش جراحی می توانند مشکلاتی را که باعث بی اختیاری ادرار می شوند درمان کنند:
- مش های مجرا( اسلینگ): مش های مصنوعی و یا نوارهایی از بافت بدن مثل فاشیای شکمی برای ایجاد یک ساپورت لگنی در زیر مجرای ادرار و ناحیه گردن مثانه متصل می شوند. اسلینگ به بسته نگه داشتن مجرای ادرار کمک می کند، به خصوص زمانی که سرفه یا عطسه می کنید. این روش برای درمان بی اختیاری استرسی استفاده می شود.
- آویز گردن مثانه: این روش برای حمایت از مجرای ادرار و گردن مثانه طراحی شده است. این شامل با برش شکمی انجام می شود، بنابراین در طول بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام می شود.
- جراحی پرولاپس: در زنانی که پرولاپس رحم و یا مثانه و بی اختیاری ترکیبی ( استرسی و فوریتی ) دارند، جراحی ممکن است شامل ترکیبی از عمل اسلینگ و جراحی پرولاپس باشد. ترمیم افتادگی به تنهایی علائم بی اختیاری ادرار را بهبود نمی بخشد.
- اسفنکتر مصنوعی: یک حلقه کوچک پر از مایع در اطراف گردن مثانه کاشته می شود تا اسفنکتر ادرار را تا زمانی که نیاز به ادرار وجود دارد بسته نگه دارد. برای ادرار کردن، دکمه ای را فشار می دهید که در زیر پوست شما کاشته شده است که باعث می شود حلقه باد کند و اجازه می دهد ادرار از مثانه شما خارج شود.
- پدها و سوند ها ( نلاتون): اگر درمان های پزشکی نمی توانند بی اختیاری شما را از بین ببرند، می توانید محصولاتی را امتحان کنید تا ناراحتی ناشی از نشت ادرار کمک کند:
- پدها و لباس های زیر مخصوص: این محصولات حجیم‌تر از لباس‌های زیر معمولی نیستند و به راحتی می‌توان آنها را زیر لباس‌های روزمره پوشید. مردانی که با ترشح ادرار مشکل دارند، می‌توانند از یک پد جاذب استفاده کنند – یک کیسه کوچک از لایه‌های جاذب که روی آلت تناسلی پوشیده شده و با لباس‌های زیر چسبیده در جای خود قرار می‌گیرد.
- کاتتر. اگر به دلیل اینکه مثانه شما به درستی تخلیه نمی شود، بی اختیاری دارید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که چند بار در روز به خود سوند موقت(نلاتون) زده تا مثانه تخلیه شود. نحوه تمیز کردن این کاتترها برای استفاده مجدد ایمن به شما آموزش داده خواهد شد.
